[BF08]
P. Vergilius Maro:
De herders-sangen.
In Neerduyts gesongen, op verscheydene toonen door J. Ulaeus en W.G. van Focquenbroch.
Amsterdam: Johannes van den Bergh, 1666.


Gravure Titelpagina

 

Titelpagina, A2r:

De Herders-Sangen | VAN | VIRGILIUS MARO, | In Neerduyts gesongen, op twee verscheydene | TOONEN. | Door I.U. en W.v.F. | [drukkersmerk] | t'AMSTERDAM, | Gedrukt by JOHANNES van den BERG, | Boekverkooper, bezijden 't Stadthuys, Anno 1666.||

Titelprent, Alr:

Harders | sangen | van | VIRGILIUS.
Gedruckt t'Amsterdam, by Johannes vanden Bergh. ||

opbouwformule:

8o: A-H8, I6
[$5 (-Al, -A2, -I5)]
Dl is conjunct met D8, D2 met D7. D3 en D4 zijn los en D5 is conjunct met D6.

Paginering:

70 bladen, gepagineerd= [16], 1-122, [2].

Posities van de katernsignaturen:

A3 men hier A4 Die wy B geen
B2 uwe rotzsteen B4 voorseydt? B5 kant,
C de sloot C2 langh, en C3 begon
C5 Fluyt te D men D2 sijn kindt
D3 Slangh op't D5 ongesnoeyden E met my
E2 vermaack behoeft E3 offer, jaar E4 sijn hert
E5 gesneden F noch F2 ontbreken sal
F3 Rhodo F4 van't Appel-rapen G ontvallen
G2 tot Mooren G3 -baes Cordion. G4 voldoen
G5 Cirs' Ulysses H het Drie-tal H2 hy met
H3 aengenaem H4 het rijm is I met
I2 staagh I4 uyt

Inhoud:

Gecollationeerd a.d.h.v. exemplaar 7

A1r
[titelprentl
A1v
[blanco]
A2r
[titelpagina]
A2v
[blanco]
A3r
Aen den Tuym-Godt Priapus,
[in proza, ondertekend met "Uwer Ootmoedighste Dienaren, I.U. en W. v. F."]
+ WY komen met geen Vars-gebacke Eyer-struyven,
A5r
Aen W.v.F. Singende de Herders-sangen van Virgilius op een snaecksche Toon. [ondertekend met "I.U."]
+ INdien Heer Maro uyt sijn graf eens op mocht springen,
A5v
Aen mijn Heer I.U. De Harders-sangen van Virgilius op een suyvere Duytsche Toon singende. SONNET. [ondertekend met "W.v.F."]
+ DE Roomsche Maro op een Duytsche Toon te singen.
A6r
Op de Herders-sangen van VIRGILIUS, Op een geurige Toon gesongen door W.v.F [ondertekend met "Frater Fratri. I.v.F."]
+ Toen Heer Virgilius sijn longen
A7r
Op de Herders-sangen van Virgilius Maro, door I.U. en W.v.F. Op Nederduytsche Toonen gesongen.
[ondertekend met "J. van Royen. Royt met verstant."]
+ LAet vry't Oud Griekenlandt op een Homerus brallen,
A7v
In Eclogas, Virgilii Maronis, Belgico Carmine, duplicique Tono decantatas à I.U. & W.v.F. [ondertekend met "DEMOCRITUM Amico dabam J. NEUYEN."]
+ DEploret Batavam Spectator Heraclitus Orbem,
A8r
VOOR-REDEN. [in verzen]
+ DE Somer-maendt was in sijn groeyen,
B1r
TITYR. Het Eerste Herders-Gesangh.
+ ACh Tityr! ghy leght vast, gerust, en stil te dromen,
B3v
TYTER. Eerste Herders-Sangh. Op een andere Toon.
+ O Tyter! ghy leght hier gedoken,
B7r
ALEXIS, Tweede Herders-sangh.
+ DEn Herder Corydon verbrande vast van binnen,
C1r
ALEXIS; Tweede Herders-Sangh. Op een andre Toon.
+ EEn Herder (Coridon geheten)
C4v
MENALCAS, DAMETAS, POLEMON. Het derde Herders-sang.
+ DAmetas, segt my eens wiens Schaepjes drijft ghy voort?
C8v
PALEMON. Derde Herders-Sangh. Op een andre Toon.
+ DAmetas! segh my eens, wiens Vee dit is;
[Waarin:]
D2r
DAMETAS Singt. [afwisselend met Menalcas]
+ SA Musen laet ons dan beginnen
D4v
POLLIO. De Vierde Herders-Sangh.
+ O Sang-goddessen, die met lieffelick verlangen
D6v
POLLIO. Vierde Herders-sangh. Op een andre Toon.
+ SIciliaensche Sang-goddinnen!
E1r
DAPHNIS. Vijfde Herders-Sangh.
+ O Brave Mopsus, welckers schelle Herders Fluyt,
E4r
DAPHNIS. Vijfde Herders-Sangh. Op een andre Toon.
+ WEl Mopsus Maet! wijl dat jy op de Fluyt,
[Waarin:]
E4v
GESANGH
+ DE Water, Bos en Veldtgoddinnen
E6r
MENALCAS, Gesangh.
+ DE Schoone Daphnis siet van verre
E7v
SILRNUS. 't Seste Herders-sangh.
+ MYn Sang-godin die my in rijmkunst komt verlichten,
F2r
SILENUS. 't Seste Herders-sangh. Op een andre Toon.
+ THalia, 't puyckje aller Musen,
F5v
MELIBUS. 't Sevende Herders-gesangh.
+ DE snege Daphnis, om den heeten dagh t'ontwijcken,
F8r
MELIBEUS. Sevenste Herders-sangh. Op een andre Toon.
+ 't WAs eens in't hartje van de Soomer,
[hierin komen de volgende liederen voor:]
Glr
SANGH.
TOON: Wallis: Of Kers-nacht.
+ O Libitreesche Veldt-Goddinnen!
G1r
TEGEN-SANGH.
TOON: Idem.
+ O Dorpers, Herders, en Arcaders!
G1r
SANGH.
TOON: Sarabande.
+ DE kleyne Mykon, ô schoone Diane!
G1v
TEGEN-SANGH.
TOON: Idem.
+ GHy, ô Priaep! sult u moeten belijen
G1v
SANGH.
TOON: Amarant.
+ O Galathé! Schoonste Dochter van Neré!
G2r
TEGEN-SANGH.
TOON: Idem.
+ 'k WEnsch dat mijn huyt
G2r
SANGH.
TOON: Grand Bouré.
+ BEmoste Bronnen! Gras, en Kruydt!
G2v
TEGEN-SANGH.
TOON: Idem.
+ HIer is men voor geen kouw vervaert,
G2v
SANGH.
TOON: Tricarville.
+ HIer bloeyt Boom, en Telgh, en Spruyt,
G2v
TEGEN-SANGH.
TOON: Idem.
+ VEldt, en Boom, en Kruydt, verdordt,
G3r
SANGH.
TOON: La Gaillarde.
+ Godt Hercles mint de Populier,
G3r
TEGEN-SANGH.
TOON: Idem.
+ HEt Bos pocht op den Esschen-boom;
G3v
DAMON en ALPHESIBEUS. 't Achtste Herderss-angh.
+ ICk gae mijn Herders Fluyt op droeve Toonen stellen,
G6v
TOOVER-LIEDT. Achtste Herders-sangh.
+ ICk treck de Liedtjes van twee Herders na te bauwen;
[hierin komen de volgende liederen voor:]
G7r
DAMON.
+ O Morgen-star! begin te dagen,
H1r
ALPHESIBEUS.
+ Sa, brenght my hier een Emmer water;
H3r
MERIS. Negende Herders-sangh.
+ HOu Meris, waar na toe? gaat dat soo na de Stadt?
H5r
MERIS. Negende Herders-sangh. Op een andre Toon.
+ WEl Meris Maet! waer jy toch heenen?
[hierin komen de volgende liederen voor:]
H6v
GESANGH.
TOON: Eerste Carileen.
+ TYter, ey! wijl dat ick heen ga recken,
H7r
GESANGH.
TOON: O Joosje, &c.
+ O Varus! indien ons Mantua,
H7v
GESANGH.
TOON: Wel wat of Neeltje meent.
+ O Schoone Galathé! Ey, wat maeckt ghy in de Zee?
H8r
GESANGH.
TOON: Mijnen Man is na Paris.
+ DAphnis! waerom breeckt gh'uw Kop
I1r
GALLUS. 't Tiende Herders-sangh.
+ O Arethusa! gun dat ick mijn werck vol-ende,
I3v
GALLUS. Tiende Herders-sangh. Op een andre Toon.
+ HElp my voor't laetst, ô Arethuse!
I6r
[blanco]
I6v
[blanco]

Aantal tekstregels:

38, (B2r).

Gecollationeerde exemplaren:

l-
Amsterdam: UB 1049 E 9:3
2-
Amsterdam: UB1049 E 10:3
3-
Den Haag: KB 3176 G 16:3
4-
Deventer: AB Mo 577:3
5-
Gent: UB BL 7725:2
6-
Leiden: UB 1197 E 27
7-
Leiden: UB 1413 F 12:4

Varianten:

Alle exemplaren zijn partieel gecollationeerd, waarbij geen enkele variant is aangetroffen.

Commentaar:

De oprechte Haerlemsche Saterdaegse Courant van 7 augustus 1666 bevat de volgende advertentie:

"Tot Amsterdam, by Johannes van den Bergh, Boeckverkooper bezyden het Stadt-huys, zijn gedruckt en worden uytgegeven: De Harder sangen van Virgilius Maro, gesongen op twee verscheyde Toonen; d'eene van I.U. d'andere door W.V. Focq. Seer vermakelijck om leesen en singen, op de nieuwe Voysen; voor de Liefhebbers van den Roomschen Maro In Octavo. Item, Zeege-tranen of Zielzuchten, door een Konincklijck gebroken en neder-geslagen Harte, uytghestort voor de Genade Troon des Alderhoogste en verschrickelijckste Godt Vertaalt door I.W.P.D. In 12."[zie facsimile]

De advertentie wordt herhaald in de Oprechte Haerlemsche Dingsdaegse Courant van 17 augustus 1666:

"Tot Amsterdam, by Iohannis van den Bergh, Boeckverkooper bezyden Het Stadthuys, zijn ghedruckt en werden uyt gegeven: De Harder-sangen van Virgilius Maro, gesongen op twee verscheyde Toonen; d'eene van I U. d'andere door W.V. Focq. Seer vermaeckelijck om leesen en singen, op de nieuwste Voysen; voor de Liefhebbers van den Roomschen Maro. In Octavo. Item, Zeege-tranen of Ziel zuchten. Vertaelt door I.W.P.D. In 12."

Dit werk wordt ook genoemd in A. Geerebaert: Lijst van de gedrukte Nederlandsche vertalingen der oude Grieksche en Latijnsche schrijvers, Gent 1924. Nummer 143.18. Hij beschouwt de versie van Ulaeus als een vertaling en die van Focquenbroch als een parodie.